Leki na otyłość – skuteczność, rodzaje i działanie

Czy istnieje skuteczny lek na odchudzanie?

Przewlekły stres, siedzący tryb życia, brak aktywności fizycznej oraz nieprawidłowa dieta, sprzyjają odkładaniu się nadmiarowej tkanki tłuszczowej. Może to doprowadzić do wielu konsekwencji zdrowotnych, takich jak zaburzenia metaboliczne, choroby sercowo-naczyniowe czy cukrzyca typu 2.

W niektórych sytuacjach sama zmiana stylu życia może okazać się niewystarczająca do osiągnięcia i utrzymania znacznej redukcji masy ciała. Współczesna medycyna dysponuje preparatami, które wspomagają proces odchudzania.

W Polsce dostępne są leki na receptę wspomagające leczenie otyłości, takie jak orlistat (Xenical), liraglutyd (Saxenda), semaglutyd (Wegovy) oraz preparat złożony naltrekson + bupropion (Mysimba). Stosowane pod kontrolą specjalisty mogą stanowić istotne wsparcie w terapii, obok diety i aktywności fizycznej.

Czym są leki na odchudzanie?

Leki na odchudzanie to środki farmakologiczne stosowane w leczeniu otyłości, których działanie w głównej mierze polega na zmniejszeniu apetytu, spowolnieniu wchłaniania tłuszczów oraz poprawie gospodarki węglowodanowej. W Polsce wszystkie zarejestrowane leki do leczenia otyłości są dostępne na receptę i przeznaczone są dla osób spełniających określone kryteria medyczne - Xenical, Saxenda, Wegovy, Mysimba.

Różnica między suplementem a lekiem

Szukając odpowiedniego preparatu warto znać różnicę między suplementem diety a lekiem.

• Leki zawierają substancje o udowodnionym, potwierdzonym w badaniach klinicznych działaniu, zatwierdzonym przez odpowiednie instytucje regulacyjne. Leki mają określone wskazania przeciwwskazania oraz określony profil bezpieczeństwa.

• Suplementy diety nie muszą mieć udowodnionej skuteczności w redukcji masy ciała, stąd nie są traktowane jako środki lecznice, a jako jedna z grup żywności.

Kiedy warto rozważyć terapię lekową w otyłości?

Farmakoterapia otyłości nie powinna stanowić rozwiązania pierwszego wyboru. Leczenie otyłości powinno opierać się na zmianie nawyków żywieniowych oraz regularnej aktywności fizycznej. Jednak w niektórych przypadkach metody te nie przynoszą wystarczających efektów, a nadmierne kilogramy zaczynają coraz bardziej wpływać na zdrowie i codzienne funkcjonowanie. W takiej sytuacji warto rozważyć konsultację z lekarzem, aby rozpocząć farmakoterapię.

Zgodnie z dostępnymi wytycznymi terapię farmakologiczną powinno się rozważyć w następujących sytuacjach:

• BMI ≥ 30 kg/m² – u osób z otyłością;

• BMI ≥ 27 kg/m² - jeśli występują choroby współistniejące takie jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze.

Terapię lekową należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza.

Leki na odchudzanie na receptę - jakie są?

Obecnie jedną z najpopularniejszych grup leków są analogi GLP-1 (glukagonopodobnego peptydu-1), takie jak liraglutyd czy semaglutyd, które działają poprzez regulację ośrodków głodu i sytości, opóźnianie opróżniania żołądka oraz poprawę gospodarki glukozowo-insulinowej. Większość preparatów jest dostępnych w formie wstrzykiwań podskórnych.

• Liraglutyd (dostępny jako Saxenda, Victoza) jest zatwierdzony zarówno do leczenia cukrzycy typu 2, jak i otyłości. Podawany jest codziennie w formie iniekcji podskórnej.

• Semaglutyd dostępny jest w kilku postaciach:

  • Wegovy - lek zarejestrowany jest do leczenia otyłości, stosowany w formie iniekcji raz w tygodniu;

  • Ozempic - stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2, często używany off-label w terapii otyłości, podawany również raz w tygodniu;

  • Rybelsus - jedyny preparat dostępny w formie doustnej, który należy przyjmować raz dziennie. Semaglutyd działa na te same mechanizmy co liraglutyd, ale zwykle zapewnia silniejszą i dłuższą redukcję masy ciała.

• Dulaglutyd (nazwa handlowa - Trulicity) - lek stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2, podawany w formie zastrzyku raz w tygodniu.

Pozostałe preparaty na odchudzanie

Naltrekson+bupropion (Mysimba) to preparat złożony, w którym naltrekson działa na układ nagrody w mózgu, zmniejszając odczuwanie przyjemności z jedzenia, natomiast bupropion wpływa na neuroprzekaźniki (dopaminę i noradrenalinę), ograniczając łaknienie i zwiększając wydatek energetyczny. Lek stosowany jest doustnie i przeznaczony do terapii otyłości.

Inną grupą leków, których stosowanie może pozytywnie wpływać na utratę masy ciała są leki przeciwcukrzycowe z grupy biguanidów, przede wszystkim metformina (np. Glucophage, Metformax). Stosowana jest w cukrzycy typu 2, insulinooporności oraz PCOS (off-label). Według niektórych badań efekt odchudzający jest zwykle umiarkowany, a sam mechanizm utraty kilogramów w trakcie terapii nie jest w pełni poznany.

Orlistat (Xenical, Alli) to lek hamujący enzym lipazę trzustkową, dzięki czemu dochodzi do zmniejszenia wchłaniania tłuszczów z pożywienia. Lek może prowadzić do umiarkowanej utraty masy ciała.

W przeciwieństwie do licznych suplementów diety, wszystkie wyżej wymienione preparaty posiadają udokumentowaną skuteczność i bezpieczeństwo stosowania w badaniach klinicznych. Ich stosowanie powinno odbywać się zawsze pod kontrolą lekarza.

Leki i preparaty bez recepty - co działa?

W aptekach możemy znaleźć wiele preparatów bez recepty wspomagających odchudzanie. Warto jednak wiedzieć, że tylko niektóre z nich mogą korzystnie wpływać na spadek masy ciała, a ich efekty są umiarkowane i zależne od naszego stylu życia. Niektóre z nich mogą zawierać takie substancje jak:

• błonnik - zwykle nie wchłania się w przewodzie pokarmowym, ale zwiększa uczucie sytości i wspomaga prawidłową funkcję jelit;

• młody jęczmień - źródło witamin, minerałów i przeciwutleniaczy, jednak skuteczność w kontekście odchudzania jest ograniczona;

• zielona herbata - zawarte substancje wpływają korzystnie na metabolizm co może wspomagać spalanie tłuszczu;

• kofeina - pobudzające działanie, może zwiększać tempo przemiany materii, a także poprawiać wydolność podczas ćwiczeń.

Preparaty bez recepty nie zastąpią odpowiedniej diety oraz ćwiczeń. Przed rozpoczęciem stosowania warto zapytać się lekarza o możliwe interakcje pomiędzy innymi lekami, które przyjmujemy.

Zobacz także: Leki na menopauzę – jakie są? Jak przetrwać przekwitanie?

Suplementy i zioła - wsparcie czy placebo w walce z otyłością?

Na rynku dostępna jest ogromna liczba ziół oraz suplementów diety, które reklamowane są jako środki ułatwiające odchudzanie. Często w swoim składzie zawierają takie składniki jak kofeina, guarana, zielona herbata, błonnik czy wyciągi z roślin (np. pieprz cayenne, morwa biała). Choć niektóre z tych substancji mogą mieć korzystny wpływ na metabolizm, nie zastąpią one zmiany diety i zwiększonej aktywności fizycznej – bez tego efekty będą minimalne lub żadne.

Chrom na odchudzanie – co mówi współczesna nauka o jego skuteczności?

Chrom to mikroelement, który pełni istotną rolę w metabolizmie węglowodanów, tłuszczów i białek, przede wszystkim poprzez wpływ na insulinę - przez co stał się on obiektem zainteresowań jako potencjalny składnik wspomagający odchudzanie.

Niektóre badania wykazują, że suplementacja chromu może w niewielkim stopniu wpływać na zmniejszenie apetytu, a także ograniczać tzw. łaknienie na słodycze. Niemniej jednak wiele badań nie potwierdza jednoznacznej skuteczności w redukcji masy ciała.

Popularne zioła i naturalne składniki wspierające odchudzanie

Na rynku suplementów diety dostępnych jest wiele preparatów zawierających wyciągi z roślin, ziół takich jakich np. morwa biała, zielona herbata, yerba mate. Choć przypisuje się im funkcję wspomagającą redukcję masy ciała, to dostępne dane zaznaczają, że ich efekty są zwykle niewielkie i zależne od równoczesnej zmiany diety oraz zwiększenia aktywności fizycznej.

Leki z pseudoefedryną i inne substancje pobudzające - czy są bezpieczne?

Przez pewien czas preparaty zawierające pseudoefedrynę wzbudzały zainteresowanie w kierunku wykorzystania ich jako środki hamujące apetyt. Ze względu na brak wystarczających danych klinicznych oraz potencjalne działania niepożądane ze strony układu sercowo-naczyniowego, stosowanie preparatów zawierające pseudoefedryny w kierunku utraty wagi nie jest zalecane.

Niektóre wyniki badań sugerują, że efekt działania suplementów diety, reklamujących się jako środki na odchudzanie, może wynikać z działania placebo. Subiektywna poprawa samopoczucia może przełożyć się na zmianę naszych nawyków oraz motywację do zwiększenia aktywności fizycznej.

Zobacz także: Leki na zapalenie pęcherza - co działa bez recepty, a co na receptę?

Dla kogo są leki na otyłość?

Leki na otyłość są przeznaczone w głównej mierze dla osób, u których zmiana stylu życia okazała się niewystarczająca, a dodatkowo występują czynniki związane z nadmierną masą ciała, które mogą zagrażać zdrowiu. Kryteria włączenia leczenia farmakologicznego zwykle obejmują:

• osoby z otyłością kliniczną (BMI ≥ 30 kg/m²);

• pacjentów z nadwagą (BMI 27–29,9 kg/m²), którzy mają dodatkowe schorzenia związane z otyłością, takie jak nadciśnienie, cukrzyca typu 2, dyslipidemia czy obturacyjny bezdech senny;

• osoby z ryzykiem powikłań metabolicznych, u których szybka i skuteczna redukcja masy ciała może poprawić stan zdrowia i jakość życia.

Przyjmowanie leków na odchudzanie powinno być kontrolowane przez doświadczonego lekarza, który kompleksowo podejdzie do problemu.

Zobacz także: Recepta online – jak ją uzyskać, sprawdzić i zrealizować?

Bibliografia