Leki nasenne – bez recepty, na receptę. Jak leczyć bezsenność?

Co na sen bez recepty?

Przewlekła bezsenność może prowadzić do spadku odporności organizmu, przez co jest on bardziej narażony na infekcje. Ponadto zwiększa się ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, otyłości, cukrzycy, a także zaburzeń hormonalnych (w tym również zaburzeń miesiączkowania u kobiet). Leki nasenne dostępne bez recepty, takie jak preparaty z melatoniną lub wyciągami roślinnymi, mogą być pomocne w łagodnych zaburzeniach snu i są często stosowane jako pierwszy krok w terapii bezsenności.

Melatonina

Jedną z popularniejszych substancji dostępnych bez recepty jest melatonina, która jest hormonem produkowanym w szyszynce i odpowiadającym za regulację rytmu okołodobowego oraz naszego zegara biologicznego. Działanie melatoniny pozwala na łatwiejsze zasypianie czy ograniczenie przebudzeń w nocy, a także zwiększa jakość snu.

Melatonina wskazana jest u pacjentów z zaburzeniami rytmu dobowego snu i czuwania, zaburzeniami snu związanymi z szybką zmianą stref czasowych (tzw. jet lag) oraz zaburzeniami snu związanymi z pracą na zmiany.

W aptekach znajdziemy takie preparaty jak: Melabiorytm (ok. 23 zł), Melatonina LEK-AM
(koszt w zakresie 30-49 zł w zależności od dawki i opakowania) oraz Melatonina Polfarmex (ok. 21 zł).

Preparaty ziołowe

Preparaty na bazie ziół są popularne wśród pacjentów i stanowią naturalną metodę w leczeniu zaburzeń snu oraz wspomagają zasypianie. Do najpowszechniej stosowanych należą:

• melisa lekarska — ułatwia zasypianie i zmniejsza napięcie nerwowe, dostępna w formie tabletek, naparów czy herbat;

• waleriana (wyciąg z kozłka lekarskiego) — jedno z bardziej znanych ziół, skraca czas zasypiania. Dostępna jako herbaty, tabletki, nalewki czy kapsułki;

• chmiel zwyczajny (szyszki chmielu) — wykazuje działanie uspokajające i nasenne;

• lawenda — zmniejsza lęk i działa relaksująco. Może być stosowana jako napar, olejek eteryczny lub w formie kapsułek.

Silne leki nasenne na receptę – co warto wiedzieć?

Jakie leki są dostępne?

W sytuacji, gdy leki bez recepty nie są w stanie pomóc w leczeniu bezsenności , należy skonsultować się z lekarzem, który może zadecydować o przepisaniu silniejszych leków, wymagających recepty.

Główne leki nasenne, dostępne wyłącznie na receptę i mogące być stosowane maksymalnie przez okres 4 tygodni, to pochodne benzodiazepiny i leki nasenne nowej generacji (niebenzodiazepinowe leki nasenne). Krótki okres stosowania leku wynika z silnego potencjału uzależniającego. Ponadto w leczeniu bezsenności przewlekłej mogą być przyjmowane także niektóre leki przeciwdepresyjne, np. trazodon.

Benzodiazepiny

Leki z grupy benzodiazepin to substancje działające pobudzająco na receptor benzodiazepinowy, stosowane od lat w leczeniu bezsenności. Jednak według zaleceń towarzystw europejskich,
jak i amerykańskich powinno być ono krótkotrwałe, maksymalnie 4 tygodnie. Dłuższe przyjmowanie benzodiazepin zwiększa ryzyko uzależnienia i wystąpienia działań niepożądanych.

Preparaty dostępne w aptekach, zawierające leki z grupy benzodiazepin to m.in.:

• Lorabex, Lorafen, Lorazepam Orion - lorazepam (działa do 24 godzin) w postaci tabletek lub tabletek drażowanych. Średni koszt zakupu mieści się w przedziale 16-27 złotych;

• Relanium, Neorelium - tabletki nasenne zawierające diazepam (działa powyżej 24 godzin).
  Kosztują ok. 15-18 złotych za opakowanie;

• Nomefren, Nitrazepam GSK - preparaty z nitrazepamem (działa do 24 godzin); cena??

• Dormicum - zawiera midazolam (działa krótko, bo poniżej 5 godzin). Małe opakowanie kosztuje
  ok. 13 złotych, a duże (100 tabletek) ponad 100 złotych;

• Estazolam Polfarmex, Estazolam TZF - estazolam w postaci tabletek. Kosztuje średnio 10-13 złotych.

Benzodiazepiny oprócz działania nasennego redukują także lęk, działają uspokajająco, przeciwdrgawkowo oraz relaksująco na mięśnie szkieletowe. Mimo działania nasennego obniżona jest jakość snu i następuje jego wyraźne spłycenie. Głównym wskazaniem jest leczenie bezsenności związanej z lękiem. Leki te mogą powodować uzależnienie i tolerancję na coraz wyższe dawki, a do głównych działań niepożądanych należą:

• zmęczenie,

• senność,

• zawroty głowy,

• depresja,

• osłabienie mięśni,

• uzależnienie,

• zahamowanie ośrodka oddychania.

Należy pamiętać, że podczas przyjmowania leków zawierających benzodiazepiny przeciwwskazane jest prowadzenie pojazdów mechanicznych i obsługa maszyn.

Ponadto leki nasenne z grupy agonistów receptora benzodiazepinowego są przeciwwskazane dla kobiet w ciąży oraz podczas karmienia piersią.

Leki nasenne nowej generacji (Z, niebenzodiazepinowe leki nasenne)

Inne leki, które oddziałują na receptor benzodiazepinowy to leki nasenne nowej generacji, do których należą: zolpidem, zopiklon, zaleplon i eszopiklon. Mają podobną skuteczność w leczeniu bezsenności jak benzodiazepiny, ale niestety także udowodnione działanie uzależniające. Dlatego w tym przypadku czas trwania terapii również nie powinien przekraczać 4 tygodni.

Wśród preparatów z lekami nasennymi nowej generacji (Z) znajdziemy:

• Dobroson, Senzop - leki, których substancją czynną jest zopiklon w dawce 7,5 mg.
  Kosztują średnio 17-20 złotych za opakowanie;

• Esogno - jedyny w Polsce preparat zawierający eszopiklon (najnowszy lek nowej generacji).
  W aptekach kosztuje (w zależności od dawki i opakowania) od 14 do 49 złotych;

• Morfeo - jedyny preparat, w którym znajdziemy zaleplon. Koszt zakupu to ok. 19-23 złotych;

• Zolpic, Polsen, Nasen, Hypnogen, ApoZolpin - preparaty zawierające zolpidem, kosztujące średnio od 11 do 26 złotych za opakowanie.

Nie zaleca się stosowania wspomnianych leków w trakcie ciąży oraz karmienia piersią. Zalecane jest min. 8 godzin snu pomiędzy przyjęciem leków z grupy Z a prowadzeniem pojazdów czy obsługą maszyn.

Leki przeciwdepresyjne

W leczeniu bezsenności stosowane są także leki przeciwdepresyjne działające sedatywnie (łagodzące napięcie, uspokajające i powodujące senność). Jest to doksepina oraz trazodon. Doksepina, należąca do grupy trójcyklicznych leków przeciwdepresyjnych działa hamująco na receptor histaminowy i w małych dawkach okazała się skuteczna w terapii bezsenności przewlekłej. Wydłuża czas snu oraz skraca czas wybudzeń w nocy.

Trazodon, podobnie jak doksepina, wydłuża sen i redukuje czas wybudzeń podczas snu. Podnosi on także jakość snu oraz jego stabilność.

Doksepina występuje na rynku jako preparat Doksepin Teva. Dawka leku to 10 lub 25 mg i kosztuje w przedziale 15-18 zł.

Trazodon znajdziemy jako preparaty: Trittico XR, Trittico CR (dla określonych grup możliwa refundacja 30% lub 100%), Azoneurax oraz Trazodone Neuraxpharm (10-100 złotych).

Zarówno trazodon, jak doksepinę można stosować podczas ciąży wyłącznie po rozważeniu korzyści i zagrożeń dla matki i płodu. Z kolei w przypadku kobiet karmiących piersią przyjmowanie wyżej wymienionych środków nasennych jest niezalecane.

Jako że doksepina może wywoływać senność, pacjentom odradza się prowadzenie pojazdów mechanicznych, natomiast w trakcie przyjmowania trazodonu powinni oni zachować szczególną ostrożność.

Uzależnienie od leków nasennych – kiedy jest ryzyko?

Największe ryzyko uzależnienia psychicznego od leków nasennych występuje w przypadku:

• osób starszych - wynika to z wolniejszej przemiany materii oraz zwiększonej podatności na skutki uboczne;

• przekroczenia okresu 4 tygodni terapii - stosowanie leków dłużej niż 4 tygodnie znacząco podnosi ryzyko uzależnienia np. benzodiazepinami;

• uzależnienia od innych substancji psychoaktywnych obecnie lub w przeszłości - takie osoby są bardziej podatne na uzależnienie od kolejnych substancji;

• stosowania krótkodziałających leków (np. midazolam) - takie substancje łatwiej uzależniają
  i częściej powodują zespół abstynencyjny powodujący m.in. zaburzenia krążenia, napady drgawek, drżenia mięśni, lęk, bóle brzucha czy silne poty.

Leki nasenne dla dzieci i seniorów – czy są bezpieczne?

W leczeniu bezsenności u dzieci główną rolę odgrywają metody niefarmakologiczne, np. poznawczo-behawioralne czy relaksacyjne. Dlatego leki nasenne u dzieci stosuje się w wyjątkowych przypadkach, np. choroby neurologiczne, ADHD. Są one bezpieczne pod warunkiem ścisłej kontroli lekarskiej.

Leki nasenne u osób starszych w celu zapewnienia bezpieczeństwa powinny być stosowane ostrożnie. Metabolizm leków u osób w podeszłym wieku jest znacznie wolniejszy, przez co seniorzy są narażone znacznie bardziej na wszelkie skutki uboczne terapii (zwiększone ryzyko upadków, zawroty głowy, senność w ciągu dnia). Dlatego leczenie powinno rozpocząć się od metod niefarmakologicznych lub leków dostępnych bez recepty, np. melatoniny.

Leki nasenne i alkohol – groźne połączenie

Połączenie leków nasennych i alkoholu powoduje nasilenie senności oraz wywołuje zaburzenia psychoruchowe następnego dnia (alkohol także działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy). Zwiększa to również ryzyko groźnych działań niepożądanych, np. śpiączka. Dlatego pod żadnym pozorem nie należy łączyć leków nasennych z alkoholem.

Podsumowanie

• Jeżeli dokuczają nam problemy ze snem, warto najpierw zastosować metody niefarmakologiczne tj. zmiana higieny snu czy terapia poznawczo-behawioralna.

• Popularne są leki dostępne bez recepty zawierające melatoninę, skuteczną przy zaburzeniach snu związanych z dalekimi podróżami czy pracą na zmiany.

• Zaburzenia snu wpływające na codzienne funkcjonowanie wymagają konsultacji lekarskiej.

• W krótkotrwałym leczeniu bezsenności można zastosować leki na receptę (głównie benzodiazepiny i leki nasenne nowej generacji).

• Receptę online wraz z konsultacją możemy uzyskać na portalu lekarzomat.pl.

Bibliografia